"Dla siebie i dla innych"Program świetlicy środowiskowo – terapeutycznej
Opracowanie i realizacja
mgr Jolanta Grduszak
mgr Helena Jagodzińska
I.WSTĘP
Program świetlicy środowiskowo- terapeutycznej powstał z myślą o dzieciach uczęszczających do świetlicy przy Szkole Podstawowej im. H. Sienkiewicza w Strzelcach.
Powszechnie wiadomo z jakimi problemami borykają się dzieci z rodzin patologicznych i to skłoniło nas do takiej konstrukcji programu, w którym oprócz elementów terapii znalazły się także działania utrwalające cechy osobowości nie uzależnionej. Program oparłyśmy na elementach programu " Jak żyć z ludźmi" oraz na naszym kilkuletnim doświadczeniu pracy w świetlicy, gdzie miałyśmy okazję realizować przygotowane przez specjalistów programy profilaktyczne oraz udało nam się wypracować własne metody oddziaływań.
Uwzględniłyśmy również problemy występujące w środowisku oraz potrzeby dzieci uczęszczających na zajęcia w świetlicy.
II.CHARAKTERYSTYKA DZIECI UCZĘSZCZAJĄCYCH NA ZAJĘCIA ŚWIETLICY ŚRODOWISKOWO - TERAPEUTYCZNEJ
Aby terapia na zajęciach odnosiła właściwy skutek pierwszym krokiem było wyłonienie problemów występujących w środowisku oraz wytypowanie dzieci potrzebujących pomocy. W tym celu przeprowadziłyśmy wywiady z wychowawcami klas oraz innymi nauczycielami. Wyłoniłyśmy 15 dzieci z rodzin dotkniętych problemem alkoholizmu, niewydolności wychowawczej, borykających się z trudnościami finansowymi. Dla większości z tych dzieci w wieku 8-12 lat pobyt w świetlicy dawał możliwość aktywnego i twórczego spędzenia wolnego czasu, były sposobem na uniknięcie przynajmniej częściowo problemów występujących w domu rodzinnym.
III.CELE
- terapia indywidualna i grupowa dotycząca problemu palenia tytoniu i picia alkoholu,
- rozwijanie u dzieci cech osobowości nie uzależnionej,
- promowanie zdrowego stylu życia,
- praca nad sobą,
- udzielanie systematycznej pomocy w przezwyciężaniu trudności w nauce,
- wskazywanie pozytywnych wzorców zachowań.
IV. ZADANIA DO REALIZACJI
- Elementy terapii:
- kwestionariusz na temat palenia tytoniu;
- plakat na temat szkodliwości palenia tytoniu.
Opracowanie broszurki dla rodziców pt. " Nie pal przy mnie."
- udział w spektaklach profilaktyczno - terapeutycznych " UFO z Zielonej Planety", " Dzień Wagarowicza",
- ćwiczenia budujące empatię,
- ćwiczenia budujące poczucie własnej wartości,
- jak radzić sobie ze stresem ?
- Zdrowy tryb życia.
- spotkanie z higienistką szkolną na temat higieny osobistej,
- zajęcia sportowe i rekreacyjne ( rozgrywki sportowe, turnieje, spacery, wycieczki po najbliższej okolicy, zabawy na świeżym powietrzu).
- wyjazdy na basen kąpielowy w Chodzieży - zajęcia z ratownikiem,
- nauka właściwej organizacji pracy i wypoczynku,
- organizacja zajęć podczas ferii zimowych (realizacja m. in. zabawy pt. "Ćwierćland".
- Akceptacje siebie i innych.
- tworzenie regulaminu świetlicy,
- grzeczność na co dzień, zabawy ćwiczące właściwe zachowanie,
- tematy dotyczące asertywności i tolerancji,
- wzajemna pomoc w nauce.
- Żyjemy wśród ludzi.
- współpraca z innymi świetlicami z terenu gminy,
- nawiązanie kontaktów z Domem Pomocy Społecznej w Chodzieży ( występy, stroiki, laurki),
- spotkania z rodzicami,
- kultywowanie tradycji (Wigilia, Zajączek, Dzień Dziecka, Walentynki),
- organizacja i uczestnictwo w konkursach,
- zabawy przy komputerze.
V HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU
MIESIĄC ZAPLANOWANE TEMATY
Październik
- Tworzenie regulaminu świetlicy.
- Kwestionariusz na temat szkodliwości palenia tytoniu.
- Plakat na temat szkodliwości palenia tytoniu - praca plastyczna.
- Przygotowanie stroików i złożenie ich na grobach w Strzelcach w związku ze Świętem Zmarłych.
Listopad
- Udział w spektaklu teatralnym pt. "UFO z Zielonej Planety" - klasy I-m, " Dzień Wagarowicza" - klasy IV - VI.
- Zajęcia omawiające problematykę w/w spektakli.
- Prace plastyczne na temat tolerancji, przemocy i niebezpieczeństwach czyhających na dzieci.
- Prace plastyczne na temat zgubnego wpływu reklam na postawę młodego człowieka.
- Święto Pieczonego Ziemniaka - ognisko.
- Wróżby Andrzejkowe.
Grudzień
- Ćwiczenia budujące empatię np.: Tajemnicza osoba. Tygodniowy tort życia.
- Konkurs na najładniejszą kartkę świąteczną.
- Wigilia świetlicowa - tradycje i zwyczaje świąteczne.
Styczeń
- Ćwiczenia kształtujące poczucie własnej wartości np.: Moje zalety i wady. Zwierzęta, Wyobraź sobie. Ocena samego siebie.
- Przygotowanie masek karnawałowych.
- Gry i zabawy podczas trwania ferii zimowych.
- Wyjazd do Chodzieży na pływalnię.
Luty
- Co to znaczy być asertywnym? - Ćwiczenia np.: Kwestionariusz asertywności. Rozpoznajemy zachowania asertywne. Rozwijanie umiejętności asertywnych.
- Wykonanie Walentynek.
- Jak mój wygląd i czystość wpływa na relacje z innymi? - spotkanie z higienistką szkolna.
Marzec
- Jak radzić sobie ze stresem? - ćwiczenia np.: Ulice i ścieżki. Pomiar pulsu, Na czym polega stres. Radzenie sobie ze stresem.
- Przygotowanie inscenizacji z okazji Dnia Wiosny.
Kwiecień
- Wycieczka piesza po najbliższej okolicy- szukanie zwiastunów wiosny.
- Relaksujemy się.
- Gospodarowanie czasem.
- Wykonanie stroików w związku ze świętem- Wielkanoc.
Maj- Czerwiec
- Gry i zabawy sportowe.
- Nawiązanie współpracy z Gminnym Ośrodkiem Informacji Europejskiej.
- Zachowaj trzeźwy umysł. Siedem dni z mojego życia- omówienie komiksów.
- Prace plastyczne o tematyce wakacyjnej.
- Podsumowanie całorocznej pracy świetlicy - ognisko.
Każde zajęcia należy uzupełnić wzajemną pomocą w nauce, elementami zabawy i zajęciami sportowymi. Uwzględniłyśmy również organizację i udział w rożnego rodzaju konkursach.
W celu dokonania efektywności podjętych działań naszej świetlicy dokonamy systematycznej ewaluacji programu poprzez:
- obserwację uczestników zajęć,
- ankietę ewaluacyjną,
- rejestrowanie na bieżąco działań (dziennik zajęć).
ANKIETA EWALUACYJNA DLA DZIECI
- Czy lubisz chodzić na zajęcia w świetlicy ?
tak
- nie
- czasami
- Które zajęcia podobały się Tobie najbardziej ? - napisz:
........................................................
- Czy podczas zajęć terapeutycznych przekazywane informacje przez nauczyciela prowadzącego były dla Ciebie zrozumiale ?
- tak, prawie wszystko rozumiałem
- rozumiałem bardzo mało
- czasami miałem wątpliwości
- Jaka atmosfera przeważała podczas zajęć ? - można zaznaczyć kilka odpowiedzi.
- życzliwości
- wzajemnego zrozumienia
- wrogości
- nudna
- Czy chciałbyś uczęszczać w przyszłym roku na zajęcia w świetlicy ?
- tak
- nie
- Wymień zajęcia, w których nie chciałbyś uczestniczyć w przyszłym roku.
DZIĘKUJEMY ZA WYPEŁNIENIE ANKIETY !
SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PROGRAMU "DLA SIEBIE I DLA INNYCH."
Po całorocznej pracy z naszym programem dokonałyśmy analizy pod względem osiągania celów i wykonania zaplanowanych zadań.
Głównym celem zajęć było prowadzenie profilaktyki oraz kształtowanie u dzieci cech osobowości nie uzależnionej . W wyniku przeprowadzonych ankiet i testów stwierdziłyśmy, że poziom wiedzy na temat szkodliwości palenia tytoniu i picia alkoholu jest wyższy niż na początku naszej pracy w świetlicy. Obserwując zachowanie grupy w trakcie całorocznej pracy można zauważyć wyższy poziom asertywności, tolerancji i wzajemnej pomocy. Dużym zainteresowaniem cieszyły się również zajęcia plastyczne, sportowe, konkursy, gry i zabawy.
Realizację zaplanowanych zajęć udało się nam poszerzyć o stałą współpracę z innymi świetlicami z terenu gminy oraz Domem Pomocy Społecznej w Chodzieży.
Współpracując z innymi świetlicami dokonałyśmy wymiany doświadczeń z nauczycielami prowadzącymi zajęcia. Dzieci biorące udział w zajęciach rywalizowały ze sobą w różnych konkursach i imprezach sportowych.
Bardzo dobrze układała nam się współpraca z Domem Pomocy Społecznej w Chodzieży. Przekazaliśmy wykonane przez dzieci stroiki z okazji Dnia Zmarłych. Przygotowaliśmy inscenizację z okazji Świąt Bożego Narodzenia, Dnia Babci i Dziadka oraz Świąt Wielkanocnych. Zadbaliśmy też o upominki i laurki dla pensjonariuszy. Każdy wyjazd był dużym przeżyciem dla dzieci, gdyż pobyt w Domu Pomocy Społecznej powodował pobudzenie ich wrażliwości na potrzeby starszych i chorych ludzi. Nie zaplanowanym lecz ważnym wydarzeniem było uczestnictwo świetlic w programie " Nie śpij mamo, nie śpij tato chcę do Unii co Ty na to?*' W związku z tym przeprowadziłyśmy szereg zajęć, konkursów i spotkań, na które zaprosiłyśmy przedstawicieli z Punktu Informacji Europejskiej przy Urzędzie Gminy w Chodzieży.
Ankieta ewaluacyjna dotycząca prowadzenia zajęć wykazała, że 90% uczniów chętnie uczestniczyło w zajęciach, a 10% czasami. Za najbardziej ciekawe zajęcia zostały uznane:
- zajęcia podczas ferii zimowych- zabawa edukacyjna " Ćwierćland",
- wyjazdy do Domu Pomocy Społecznej w Chodzieży oraz na basen kąpielowy,
- ćwiczenia i zabawy z zakresu profilaktyki (" UFO z Zielonej Planety", "Tygodniowy tort życia", " Moje zalety i wady", " Siedem dni z mojego życia",
- zawody i rozgrywki sportowe.
W wyniku przeprowadzonej ankiety na pytanie dotyczące rozumienia omawianych problemów 75% odpowiedziało, że prawie wszystko było zrozumiałe, a pozostali czasami mieli wątpliwości. Można stwierdzić, że wszystkie dzieci akceptowały atmosferę panującą na zajęciach i wyraziły chęć uczestniczenia w nich w następnym roku szkolnym. Jeśli chodzi o elementy zajęć, w których dzieci nie chciałyby uczestniczyć to wypowiedzi rozkładały się równomiernie pomiędzy różne formy.
Od kilku lat pracujemy z dziećmi z rodzin patologicznych i po tegorocznych doświadczeniach uważamy, że pomysł prowadzenia zajęć, w których obok profilaktyki uczymy prawidłowego funkcjonowania w środowisku oraz proponujemy różnorodne formy spędzenia wolnego czasu z korzyścią wpływa na kształtowanie osobowości młodego człowieka. Oprócz wskazywania zachowań złych i szkodliwych dziecko wyposaża się w umiejętność zachowań społecznie akceptowanych powiększających prawdopodobieństwo na życie bez nałogów.
Opracowanie i realizacja:
mgr Jolanta Grduszak
mgr Helena Jagodzińska